Stal nierdzewna 316L

Coraz częściej ludzie decydują się na zakup biżuterii ze stali nierdzewnej. Jeszcze kilka lat temu nie było możliwością dostanie tego typu biżuterii w sklepach jubilerskich czy nawet internetowych. W ciągu ostatnich kilku lat rozwój metod wytwarzania biżuterii i stosowanych do tego stopów metali tak przybrał tempa, że biżuterię ze stali możemy zakupić praktycznie w każdym salonie jubilerskich, w każdym centrum handlowym, nie mówiąc już o sklepach internetowych, gdzie sprzedaj się tylko biżuterię ze stali. Stal nierdzewna 316L jest stosunkowo łatwa w obróbce. Można ją ciąć, giąć, zgniatać i odlewać. zatem wybór wśród rożnych form biżuterii ze stali jest obecnie bardzo duży.

Stal nierdzewna 316L stosowana jest obecnie do tworzenia kolczyków, naszyjników, bransoletek, obrączek i męskich łańcuszków. Powoli, ale skutecznie wypiera z rynku stosowane masowo do tej pory metale. Najbardziej popularnym jest srebro. Niestety w związku z dużymi zanieczyszczeniami naszej atmosfery z roku na rok biżuteria ze srebra coraz bardziej nam czernieje i coraz szybciej śniedzieje. Musimy coraz częściej o nią dbać i stosować specjalne dość drogie środki do czyszczenia srebra. jest to związane z dużym zanieczyszczeniem powietrza związkami siarki, które to właśnie powodują jego czernienie. Biżuteria ze stali nierdzewnej jest praktyczna, elegancka i ma wiele zalet o który już teraz wam opowiemy.

Stal nierdzewna nazywana jest potocznie stalą jubilerską, stalą chirurgiczną, stalą austenityczną lub stalą INOX (nieutleniający się, żaroodporny lub nierdzewny). Często na biżuterii jest również oznaczenie: stainless steel, jest to angielskie oznaczenie właśnie stali 316L. Jest to stop żelaza z pierwiastkami takimi jak nikiel, chrom, molibden, mangan i inne o mniejszej zawartości procentowej. Dokładny skład stali jest uregulowany normami i wynosi:

C < 0,03%, Si < 1,0%, Mn < 2,0%, P < 0,045%, S < 0,015%, N < 0,011%, Cr = 16,5%-18,5%, Mo = 2,0%-2,5%, Ni = 10,0%-13,0%

Dla dokładnego i wyrazistego zobrazowania składu stali 316L przedstawiamy go za pomocą tabelki:

 

* Skład opracowany na podstawie normy PN-EN 10088-1:2007

Oznaczenie stali 316L: PN - 00H17N14M2 oraz EN - X2CrNiMo17-12-2.

Żeby zrozumieć dalsze ważne kwestie dotyczące stali takie jak jej nierdzewność, hipoalergiczność czy austenityczność ważne jest zapoznanie się z jej składem chemicznym.

Stal 316L należy do stali, która wykazuje się dużą hypoalergicznością. Oczywiście posiada w swoim składzie pierwiastek, który to właśnie wywołuje zazwyczaj u ludzi reakcje uczuleniowe, ale praktycznie nie uwalnia związków tego pierwiastka do naszego organizmu. Tym pierwiastkiem jest nikiel (Ni). Stal zawiera go aż 10-13% co stanowi dość spory procent. Ilość niklu przedostająca się do naszego organizmu np. z kolczyków ze stali nierdzewnej 316L 0,01 ug/cm2/tydzień (mikrogram - jednostka masy równa jednej milionowej grama (0,000001g). Jest to wartość obojętna dla naszego organizmu. Nikiel jest mocnym alergenem i jednym z wielu pierwiastków, które mogą powodować reakcje alergiczne. Najbardziej popularną reakcją naszego ciała jest wysypka skórna. W miejscu gdzie skóra miała kontakt z metalem zawierającym nikiel mogą pojawić się swędzące wypryski. Oczywiście taki objaw szybko ustępuje jeżeli zdejmiemy biżuterię. Są oczywiście ozdoby, które są tak wrażliwe na działanie różnych pierwiastków, że nawet srebro, złoto, wolfram czy stal 316L mogą powodować reakcje uczuleniowe. Są to jednak bardzo sporadyczne przypadki.

Dlaczego stal nie rdzewieje?

Stal 316L jest stalą nierdzewną z grupy stali o symbolu 300. Jest to najbardziej odporna na złe działania atmosferyczne i czynniki zewnętrzne stal.  Oczywiście jak każdy metal pod wpływem złego konserwowania i pielęgnowania może z biegiem czasu zerdzewieć. Obecnie nie ma stal na rynku, która by wytrzymała tak wiele odnośnie rdzy, jak stal 316L. Jej nierdzewność zapewnia jej dodatek chromu i molibdenu. To przede wszystkim chrom ma zbawienny wpływ na stal i chroni ją przed działaniem korozji. Chrom na powierzchni stali tworzy tzw. warstwę pasywną, która składa się z tlenków chromu. Tlenki chromu tworzą zwartą i mocna powierzchniową warstwę, która chroni metal przed działaniem złych czynników i wilgoci. Warstwa ta ma też duże zdolności do samoodtwarzania się pod warunkiem dostępu powietrza do stali. Gdy w jednym miejscu stal ulegnie uszkodzeniu nie musimy się martwić, że nam zerdzewieje. Warstwa tlenków chromu odnawia się samoczynnie.

Matowienie stali nie wpływa na jej właściwości nierdzewne.

Proces ozdobny, zwany matowieniem stali, nie wpływa w żaden zły sposób na jej zdolności antykorozyjne. Wspomniana już wyżej zdolność jej powierzchni pokrytej tlenkiem chromu do samoodtwarzania się nie ulegnie zniszczeniu poprzez jej zmatowienie. Oczywiście proces matowienia stali trzeba przeprowadzać zgodnie z pewnymi zasadami i używać trzeb do tego odpowiednich narzędzi i przyborów. Taką czynność lepiej pozostawić profesjonalistom. Możesz podczas składania zamówienia zaznaczyć w wybranych modelach zawieszek lub bransoletek czy chcesz żebyśmy dodatkowo zmatowili powierzchnię blaszki. Niżej przedstawiamy rysunek obrazujący różnice między stalą matową a tą z połyskiem:

 

Dlaczego stal chirurgiczna może przyciągać magnes?

Teoretycznie stal nierdzewna 316L należy do grupy stali austenitycznych, czyli nie przyciągających magnes. Stal nierdzewna 316L pod wpływem procesów obróbki może jednak nabrać pewnych zdolności magnetycznych. Podczas tworzenia biżuterii poddawana jest często różnym procesom obróbki na zimno, zgniataniu, odlewaniu i spawaniu. Proces obróbki na zimno zwiększa jej właściwości mechaniczne, dlatego często jest wykonywany podczas tworzenia biżuterii. W przypadku silnie odkształconych i poddanych obróbce elementów zjawisko magnetyczności związane jest z pojawieniem się w strukturze stali fazy martenzytycznej. Ogólnie stal 316L jest stalą o strukturze austenitycznej, ale pod wpływem wspomnianych już procesów może wykształcić się w niej pewien stopień fazy martenzytycznej, która jest magnetyczna. Odlewane odmiany stali nierdzewnych posiadają strukturę złożoną z austenitu z kilkuprocentowym udziałem ferrytu. Poprawia on właściwości stopów odlewanych, a także zmniejsza skłonność do pękania na gorąco stali o strukturze w pełni austenitycznej np. podczas spawania.

Jak widać stal nierdzewna 316L jest to metal kryjący jeszcze dużo tajemnic. Zaledwie od kliku lat jest szeroko stosowany w jubilerstwie. Biżuterię ze stali pokochali zarówno mężczyźni jak i kobiety. Jej najważniejszymi zaletami jest piękny i elegancki wygląd, nierdzewność, hipoalergiczność. Dzięki temu zyskała swoich zwolenników na całym świecie.